GEOGRAFIA

Dania pod względem warunków naturalnych jest krajem przejściowym pomiędzy Europą Północną i Środkową. Geologicznie terytorium Danii związane jest z trzonem kontynentalnym Europy. Większa część powierzchni kraju ukształtowana została w okresie ostatniego zlodowacenia. Granicę krajobrazową wyznacza zlodowacenie Würm, które ciągnie się przez cały Półwysep Jutlandzki w kierunku południkowym. Górnokredowe wapienie i kreda tworzą krajobraz północnej Jutlandii i wybrzeża typu klifowego na wyspach Møn i Zelandia.

Dania jest krajem nizinnym – najwyższym punktem jest wzgórze Yding Skovhøj (172,54 m n.p.m. razem z kurhanem nagrobnym na szczycie, bez kurhanu 170,77 m n.p.m.).

70% powierzchni Danii przypada na Półwysep Jutlandzki (Jutlandię, Jylland). Reszta kraju położona jest na 406 wyspach, z czego zamieszkanych jest 79. Największe i najważniejsze wyspy to Zelandia 7031 km² (Sjælland, na której znajduje się stolica kraju, Kopenhaga), Fionia (Fyn) 2984 km², Lolland 1243 km², Bornholm 588,5 km², Falster 514,0 km², Morsø 363,3 km², Als 321,0 km², Langeland 284,0 km², Møn 237,5 km² i Rømø 128,9 km².

• Powierzchnia całkowita: 43 094 km²

• Powierzchnia lądowa: 42 394 km² (98,38%)

• Powierzchnia wodna: 700 km² (1,62%)

• Całkowita granica lądowa: 68 km z Niemcami

• Długość wybrzeża: 7314 km

• Najwyższy punkt naturalny: Møllehøj 170,86 m n.p.m.

• Najniższy punkt: Lammefjord 7 m p.p.m.

Największe miasta Danii to Kopenhaga, Århus, Odense, Ålborg i Esbjerg.

 

PODZIAł ADMINISTRACYJNY

Od 1 stycznia 2007 roku Dania podzielona jest na 5 regionów które z kolei dzielą się na 98 gmin.

 

Region	Położenie	Stolica	Populacja
Jutlandia Północna	północna część Jutlandii	Ålborg	580 tys.
Jutlandia Środkowa	środkowa część Jutlandii	Århus	1,22 mln.
Dania Południowa	południowa część Jutlandii, Fionia i pobliskie wyspy, m.in. Langeland, Als, Ærø	Vejle	1,19 mln.
Region Stołeczny	mniejsza, północno-wschodnia część Zelandii i Bornholm	Hillerød	1,63 mln.
Zelandia	większa, południowo-zachodnia część Zelandii i pobliskie wyspy, m.in. Lolland, Falster, Møn	Sorø	812 tys.

Grenlandia i Wyspy Owcze wchodzą również w skład Królestwa Danii w ramach tzw. Rigsfællesskabet.

Kraj/Region autonomiczny	Liczba ludności	Powierzchnia (km²)	Gęstość zaludnienia
Dania	5 430 590	43 094	126
Wyspy Owcze	47 017	1399	34
Grenlandia	56 916	2 175 600	0,026

Klimat

Na obszarze Danii panuje klimat umiarkowany ciepły typu morskiego. Zimy są krótkie i łagodne, zaś lata – dość chłodne, z dużą ilością opadów. Średnia temperatura w styczniu wynosi od -0,5 do +0,5 °C, a w lipcu – ok. 16-17 °C. Najwyższa zanotowana na terenie Danii temperatura to 36,4 °C. Absolutne minimum termiczne to -31,2 °C.

Opady występują głównie w postaci deszczu (śnieg pojawia się rzadko), zaś największe nasilenie opadów ma miejsce w lipcu i sierpniu. Średnia roczna suma opadów wynosi ok. 650 mm, przy czym istnieją w tym względzie spore różnice pomiędzy poszczególnymi częściami kraju, i tak na Zelandii jest to ok. 550 mm, a na Półwyspie Jutlandzkim – 800 mm.

 

JĘZYK

Język duński

Oficjalnym językiem Królestwa Danii jest język duński, który występuje w wielu regionalnych dialektach. Języki mniejszości to turecki oraz niemiecki. Na terytoriach zależnych Danii używane są też języki farerski i grenlandzki. Najpowszechniej znanymi językami obcymi są angielski i niemiecki.

Przydatne zwroty:

Cześć.
Hej.
Jak się Pan/Pani miewa?
Hvordan går det?
Dobrze, dziękuję.
Godt, tak.
Jak się Pan/Pani nazywa?
Hvad hedder du?
Nazywam się… .
Jeg hedder….
Miło cię poznać.
Det var rart at møde dig.
Proszę.
Vær så venlig.
Dziękuję.
Tak.
Nie ma za co.
Selv tak.
Tak.
Ja.
Nie.
Nej.
Przepraszam.
Undskyld.
Do widzenia.
Farvel.
Nie mówię [dobrze] po duńsku.
Jeg taler ikke [godt] dansk.
Czy mówisz po angielsku?
Taler du engelsk?
Czy jest tu ktoś, kto mówi po angielsku?
Er der nogen her, der taler engelsk?
Pomocy!
Hjælp!
Uwaga!
Pas på!
Dzień dobry.
Godmorgen.
Dobry wieczór.
Godaften.
Dobranoc.
Sov godt.
Nie rozumiem.
Det forstår jeg ikke.
Gdzie jest toaleta?
Hvor er toilettet?

 

 

---