//SZWECJA – GEOGRAFIA,KLIMAT,JĘZYK
Geografia Szwecji

SZWECJA – GEOGRAFIA,KLIMAT,JĘZYK

GEOGRAFIA

Powierzchnia

  • ląd: 410 942 km²
  • woda: 39 010 km²
  • całkowita: 449 964 km²

Długość granicy lądowej

  • Finlandia: 589 km
  • Norwegia: 1619 km
  • całkowita: 2208 km

Długość wybrzeża

  • całkowita: 3218 km
  • Najwyższy punkt: Kebnekaise 2111 m n.p.m.
  • Najniższy punkt: Morze Bałtyckie – 0 m n.p.m.
  • Największe jezioro: Wener (Vänern) – 5546 km²

Geograficzny środek Szwecji znajduje się w Flataklocken w pobliżu jeziora Munkby oraz miejscowości Ånge (współrzędne 62°23′15″N, 16°19′32″E). Także pobliskie miejscowości Ånge oraz Östersund przypisują sobie umiejscowienie centralnego punktu kraju. Punkt ten wyznaczono metodą obliczenia środka ciężkości kształtu powierzchni kraju. Przy zastosowaniu metody opierającej się na wyznaczeniu połowy odległości między punktami najbardziej wysuniętymi na osi północ-południe oraz wschód-zachód i wyznaczeniu punktu w przecięciu tych linii geograficznym środkiem Szwecji jest Ytterhogdal (współrzędne 62°11’0″ N, 14°57’0″E). Skrajne punkty: północny 69°40’N, południowy 55°20’N, zachodni 10°58’E, wschodni 24°10’E. Rozciągłość południkowa kraju wynosi 1 570 km, a równoleżnikowa 400 km. Jest drugim po Norwegii najdłuższym krajem Europy.

Kebnekaise – najwyższy szczyt Szwecji

 


KLIMAT

Na większości terytorium Szwecji panuje klimat umiarkowany, pomimo położenia kraju na północy. Panują tu łagodne temperatury przez wszystkie cztery pory roku. Kraj można podzielić na trzy strefy klimatyczne: południe (klimat morski), centrum (klimat kontynentalny wilgotny) oraz północ (klimat subpolarny). Jednak klimat Szwecji jest cieplejszy i suchszy niż innych krajów położonych na tej samej szerokości geograficznej co spowodowane jest głównie przez Golfsztrom. Zimy na południu kraju są cieplejsze niż w wielu rejonach Rosji, Kanady i USA Z powodu dużej rozciągłości z północy na południe długość nasłonecznienia w ciągu doby waha się dość znacznie. Za kołem podbiegunowym słońce nie zachodzi przez część lata oraz nigdy nie wschodzi przez część zimy. Sztokholm otrzymuje średnio 18 godzin słońca późnym czerwcem oraz tylko około 6 godzin późnym grudniem. Roczna ilość godzin nasłonecznienia wynosi od 1100 do 1900 godzin.

Wener – największe jezioro Szwecji

Także różnice temperatur są znaczne. Południowe i centralne rejony kraju cechują się ciepłymi latami i chłodnymi zimami. Średnie najwyższe temperatury wynoszą tutaj od 20 do 25 °C a najniższe między 12 a 15 °C w lecie. W zimie średnia temperatura waha się od od -4 do 2 °C. W północnej części kraju lata są krótsze i chłodniejsze, a zimy dłuższe, chłodniejsze i bardziej obfite w opady śniegu.Średnia wysokość opadów w Szwecji wynosi między 500 a 800 mm rocznie, czyli mniej niż wynosi średnia światowa. Południowo-zachodnia część kraju otrzymuje więcej opadów – między 1000 a 1200 mm, a niektóre rejony górskie otrzymują nawet do 2000 mm opadów rocznie

Dolina Rapadalen w Parku Narodowym Sarek


JĘZYK

 

Oficjalnym językiem Królestwa Szwecji jest język szwedzki (svenska), język z grupy skandynawskiej języków germańskich. Używany jest przez 9 mln ludzi: w Szwecji (7,8 mln) i Finlandii (300 tys.) – jest tam językiem urzędowym. Odrębny język już od VIII wieku. Najstarsze zabytki językowe pochodzą z XII wieku. Powstanie nowoczesnego języka szwedzkiego datuje się na rok 1526, kiedy to wydano szwedzkie tłumaczenie Biblii.Język szwedzki posiada wiele dialektów, w samej Szwecji jak również poza granicami. Np. istnieje osobny dialekt j. szwedzkiego, którym posługują się Estońscy Szwedzi i Fińscy Szwedzi.

Witam.
God dag.

Cześć.

Hej.

Jak się Pan/Pani miewa?
Hur mår du?

Dobrze, dziękuję.
Tack, jag mår bra.

Jak się Pan/Pani nazywa?
Vad heter du?

Nazywam się.
.. .
Jag heter….

Miło cię poznać.
Trevligt att träffa dig.

Dziękuję.
Tack.

Nie ma za co.

Var så god.

Tak.
Ja.

Nie.
Nej.

Przepraszam.
Förlåt.

Do widzenia.
Adjö.

Nie mówię [dobrze] po szwedzku.

Jag kan inte tala 'svenska’ [så bra].

Czy mówisz po angielsku?
Talar du engelska?

Czy jest tu ktoś, kto mówi po angielsku?
Finns det någon här som talar engelska?

Pomocy!
Hjälp!

Dzień dobry.
God morgon.

Dobry wieczór.

God eftermiddag.

Dobranoc.

God natt.

Nie rozumiem.
Jag förstår inte.

Gdzie jest toaleta?

Var är toaletten?