//WŁOSKIE DOLOMITY
DOLOMITY

WŁOSKIE DOLOMITY

Dla tych, którzy uwielbiają ekstremalne i pełne przygód wysokogórskie szlaki…

DOLOMITY stanowią pasmo górskie w północno-wschodniej części Włoch (znajdujące się w całości na ich terenie), leżące na terenie Południowych Alp Wapiennych (Alpy Wschodnie). Leży pomiędzy dolinami: Val Rendena na zachodzie, Piawa na wschodzie oraz Pustertal (Val Pusteria) na północy. Najwyższe szczyty Dolomitów to: Marmolada – 3342 m n.p.m. (masyw górujący nad okolicą), a następnie Antelao – 3263 m n.p.m., Tofany. Kraina geograficzna, do której należą Dolomity to Tyrol Południowy, południowa część masywu leży na terenie prowincji Belluno, zachodnia – prowincji Trydent, północna – prowincji Bolzano. W 2009 roku Dolomity wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Dolomity nie stanowią wyraźnego łańcucha górskiego. Składają się z grup skalnych oddzielonych głębokimi dolinami i wysokimi, lecz na ogół łatwo dostępnymi przełęczami.

Dolomity stanowią bardzo atrakcyjny turystycznie teren zarówno dla narciarzy, jak i wspinaczy skalnych. Szczególnie zasługują tu na uwagę tzw. „via ferrata” określane często mianem „żelazna perć”. Są to ubezpieczone szlaki turystyczne, na których turysta przyodziany w specjalne szelki, połączone krótką linką z karabinkiem. Karabinek z kolei przyczepiony jest do metalowej liny asekuracyjnej, a ta na stałe przycumowana jest w skale.

Tereny są również bardzo atrakcyjne dla uprawiania turystyki na rowerach górskich. Duża ilość poszarpanych grani, turni i baszt skalnych, stoki górskie są bardzo strome; liczne pionowe urwiska i kilkusetmetrowe pionowe skalne ściany. Dużo głębokich dolin. Zaawansowane zjawiska krasowe.

Spośród wielu ośrodków sportów zimowych w Dolomitach najbardziej znana za sprawą Olimpiady Zimowej z 1956 roku jest Cortina d’Ampezzo oraz rejony Val Ghërdina/Grödental/Val Gardena, Alta Badia, Canazei, Reba/Arabba, Madonna di Campiglio, gdzie odbywają się regularnie zawody o Puchar Świata. Dolomity posiadają również wiele letnich stacji klimatyczno-wypoczynkowych. Należą do nich między innymi: Sesto, San Candido, Corvara, Ortisei, Selva Val Ghërdina/Wolkenstein, Predazzo, Cavalese, Alleghe, San Martino di Castrozza.

Pogoda i klimat

Dolomity nazwałbym krainą słońca, ponieważ niema w Alpach drugiego takiego miejsca, gdzie 80% dni w roku obdarzone jest słonecznym blaskiem. Wahania temperatur w zimie są bardzo znaczące. Temperatura nocą może tu spaść do -15 °C, a w dzień podskoczyć do +20°C. Dzieje się tak na skutek dobrze odczuwalnego napływu powietrza z południa (z nad Morza Śródziemnego). Jednak średnie temperatury są znacznie niższe. W dzień od 3°C do 6°C, natomiast w nocy od -3°C do około -4°C. Należy jeszcze zwrócić uwagę na fakt, że tereny narciarskie leżą w wysokoalpejskiej strefie klimatycznej, która potęguje wahania temperatur (silny wiatr).

Ciekawe Szczyty:

Marmolada (3343 m n.p.m.) – najwyższy szczyt Dolomitów

Przed I wojną światową granica pomiędzy Austrią i Włochami biegła przez Marmoladę (w języku niemieckim Marmolata). W czasie wojny przez masyw przechodziła linia frontu. (Pamiątki z tamtego okresu możemy podziwiać w muzeum Punta Serauta. Na szlakach i ferratach również można dostrzec liczne pozostałości – tunele, bunkry). Żołnierze austriaccy zakwaterowani byli w tunelach biegnących w północnym czole lodowca, natomiast włoscy stacjonowali na południowych, skalnych urwiskach masywu. Po regresji lodowca odnajdywane bywały rzeczy należące do żołnierzy.

Podanie o Południowym Tyrolu opisuje legendarne powstanie lodowca. Początkowo na Marmoladzie nie było żadnego lodu ani śniegu, ale żyzne pastwiska i łąki. Przed sierpniowym świętem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny rolnicy przerwali jak zwykle sianokosy i udali się do doliny, by iść do kościoła. Pomimo że w święta obowiązywały dwa dni wolne od pracy, jeden z nich przepracowali cały, aby bezpiecznie zebrać suche siano i poukładać je w stogi. Wtedy zaczął prószyć śnieg i padał tak długo, dopóki w końcu cała Marmolada nie pokryła się lodowcem.

Tofany (3241 m n.p.m.) – masyw ten leży w północnych Włoszech w regionie Wenecja Euganejska na zachód od Cortina d’Ampezzo, na terenie parku narodowego Parco naturale delle Dolomiti d’Ampezzo. W skład masywu wchodzą trzy trzytysięczniki z jednymi z najpiękniejszych ferrat:

  • Tofana di Mezzo (3241 m),
  • Tofana di Dentro (3238 m),
  • Tofana di Rozes (3225 m),

Na Tofanę di Mezzo prowadzi z Cortiny d’ Ampezzo kolejka linowa.

Antelao (3263 m n.p.m.) – szczyt ten leży w północnych Włoszech w regionie Wenecja Euganejska, na południowy zachód od miejscowości Cortina d’Ampezzo. Jest najwyższym szczytem wschodniej części Dolomitów. Jest często określany jako Król Dolomitów, a Marmolada, najwyższy szczyt w Dolomitach, jest określana jako Królowa.

Sassolungo (3181 m n.p.m.) – ten wspaniały masyw górski znajduje się pomiędzy dolinami Val Gardena i Val di Fassa w pobliżu miejscowości Wolkenstein i Campitello di Fassa. W masywie można wyróżnić następujące wierzchołki:

  • Sassolungo 3181 m n.p.m.,
  • Spallone del Sassolungo 3081 m n.p.m.,
  • Punta delle Cinque Dita 2998 m n.p.m.,
  • Punta Grohmann 3126 m n.p.m.,
  • Torre Innerkofler 3098 m n.p.m.,
  • Dente del Sassolungo 3001 m n.p.m.,
  • Cima Dantersass 2825 m n.p.m.,
  • Sasso Piatto 2964 m n.p.m.,

Monte Cristallo (3220 m n.p.m.) – szczyt ten znajduje się w prowincji Belluno w północnych Włoszech. Jego stroma północno-zachodnia ściana o wysokości 1000 i szerokości 4000 metrów góruje nad miejscowością Alleghe i stanowi jedno z ważniejszych celów wspinaczkowych w Alpach. Na szczyt prowadzą dwie drogi typu via ferrata: Via ferrata degli Alleghesi oraz Via ferrata Attilio Tissi oraz wiele dróg wpinaczkowych. W masywie Civetty znajdują się popularne wieże skalne: Torre Trieste oraz Torre Venezia.