Heraklion– największe miasto i główny ośrodek administracyjny Krety. Miasto jest położone na północnym wybrzeżu Krety, ok. 6 km od Knossos. Znajdują się tu liczne zabytki i muzea.
Pierwsze ślady osadnictwa neolitycznego w okolicach miasta datuje się na ok. 7 tysiąclecie p.n.e.
Heraklion leży w pobliżu ruin pałacu w Knossos, możliwe więc jest, że już około roku 2000 p.n.e. istniał tu port, choć śladów po nim nie odnaleziono. Upadek Knossos miał miejsce około roku 1400 p.n.e. Następnie Kreta przeszła pod kontrolę kontynentalnej kultury mykeńskiej, trwającą do jej upadku około 1100 p.n.e.
Obecne miasto zostało założone w 824 roku przez Saracenów, którzy wykopali wokół niego olbrzymi rów obronny. Miasto nazwali Chandak . Saraceni udostępniali port piratom napadającym statki bizantyjskie, jako schronienie i bazę wypadową, co było przyczyną wrogich stosunków z Cesarstwem Bizantyjskim.
W roku 961, Bizantyjczycy pod wodzą Nikiforosa Fokasa zdobyli miasto i po splądrowaniu go i wymordowaniu wszystkich Saracenów, doszczętnie je spalili, a ogromne skarby zgromadzone przez piratów przewieźli do Konstantynopola, ponoć na 300 okrętach. Bizancjum kontrolowało odbudowany później Khandak przez następne 243 lata.
W roku 1204, miasto zostało zakupione przez Wenecję, ponoć za 1000 sztuk srebra, jako część skomplikowanego zabiegu politycznego, w ramach którego uczestnicy IV Krucjaty mieli wprowadzić na tron syna zdetronizowanego cesarza Izaaka II, Aleksego Angelosa. Aby ochronić się najpierw przed rebeliami niechętnej im miejscowej ludności, a następnie przed rajdami tureckimi, Wenecjanie znacznie poprawili obronność miasta, dodając do fosy ogromne fortyfikacje, których większość wciąż istnieje – m.in. fortecę Koules w porcie oraz olbrzymi mur, gruby miejscami na 40 m, z 7 bastionami. Nazwę Khandak zastąpiła jej włoska wersja, Candia. Miasto zachowało ją przez stulecia; była często stosowana także w odniesieniu do całej Krety. Pod rządami Wenecjan Candia rozkwitła i po upadku Konstantynopola stanowiła jedno z liczących się centrów kulturowych Renesansu. Stąd pochodził m.in. El Greco.
Po Wenecjanach przyszli Turcy, przynosząc 200-letnie rządy imperium osmańskiego (z przejściowym okresem zwierzchności Egiptu w latach 1832–1840). Nie była to zmiana bezkrwawa: podczas gdy cała Kreta została przez Turków opanowana w latach 1645–1648, Candia broniła się przed oblężeniem przez 22 lata, w ciągu których zginęło ok. 30 tys. Kreteńczyków i ok. 120 tys. Turków. W konflikt wmieszane były także Hiszpania i Francja. Miasto zostało poddane 27 września 1669 po tym, jak w sierpniu Francja wycofała swój garnizon. Nazwę miasta zmieniono na Megalo Kastro (gr. „Wielki Zamek”). W czasach władzy tureckiej, zatoka uległa zamuleniu, w związku z czym większość działalności handlowej została przeniesiona na zachód, do Canei (obecnie Chania).
Imperium osmańskie wycofało się z Krety w roku 1898, po serii powstań miejscowej ludności i wojnie grecko-tureckiej na kontynencie, zakończonej honorową, wysoką kontrybucją na rzecz Turcji, ale i utratą Krety, pod naciskiem państw zachodnio-europejskich. Miasto stało się najpierw częścią Republiki Krety, a następnie, po roku 1913 zostało włączony do Królestwa Grecji. Po wyzwoleniu zmieniono nazwę miasta na Iraklion (Heraklion – „miasto Herkulesa”), w nawiązaniu do portu Heracleum istniejącego w pobliżu w czasach rzymskich.
W roku 1941 miasto zostało w dużej części zniszczone przez bombardowania niemieckie w czasie inwazji na Kretę. Po wojnie zniszczenia odbudowano. W roku 1971 przeniesiono tu z Chani centrum administracyjne Krety.
ZABYTKI I MIEJSCA TURYSTYCZNE:
- Rocca al Mare – średniowieczna forteca wenecka, mieszcząca się w porcie
- Muzeum Archeologiczne
- Muzeum Historyczne
- Muzeum Ikon
- Mury miejskie z bastionem Martinengo, gdzie znajduje się grób Nikosa Kazantzakisa
- Fontanna Morosini – wybudowana w 1628 w centrum miasta na zlecenie ówczesnego gubernatora generalnego Francesca Morosiniego. Składa się z osmiu zbiorników w kształcie 3/4 koła oraz 4 kamiennych lwów. Ściany ozdobione są natomiast motywami z mitologii greckiej i baśni ludowych.
Fontanna Morosini